ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ အႏၱရာယ္

ခုသီတင္းပတ္ေတြ အတြင္း ႏိုင္ငံတကာ သတင္း မီဒီယာေတြမွာ ေနရာယူ လူေျပာ သူေျပာ မ်ားလာ၊ သတိထား လာရတဲ့ ကိစၥကေတာ့ ကမၻာကို စတင္ ၿခိမ္းေျခာက္ လာေနၿပီ ျဖစ္တဲ့ ဇီကာ ဗိုင္းရပ္စ္လို႔ ေခၚတဲ့ ေၾကာက္စရာ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးတမ်ိဳးရဲ႕ျပန္႔ပြား ကူးစက္လာမႈ အႏၱရယ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေမလထဲမွာ အေမရိကန္ တလႊား က်န္းမာေရး အဖြဲ႔(PAHO) ႀကီးက ဘရာဇီး ႏိုင္ငံမွာ ဇီကာဗိုင္းရပ္ ကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈကို ပထမဆံုး အတည္ျပဳ သတိေပး လိုက္ပါတယ္။

ဒီလို ဘရာဇီးႏိုင္ငံမွာ ေရာဂါျဖစ္ပြားလာမႈက Guillain-Barre ေရာဂါလကၡဏာနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ ေတြက ေမြးရာပါ ခ့်ဳိယြင္းခ်က္ ေတြနဲ႔ ကေလးေတြ ေမြးဖြားလာတာ၊ အားနည္းဆိုး၀ါးတဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မႈ ရလဒ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ ခံစာေတြကို ထြက္ေပၚ လာေစ ခဲ့ပါတယ္။

တုံ႔ျပန္တဲ့ အေနနဲ႔ ေရာဂါ ထိမ္းခ်ဳပ္ေရး ဗဟိုဌာနက ေဒသ ခရီးသြားေတြနဲ႔ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ ျဖစ္ပြားေနဆဲ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕ကို ခရီး သြားေနၾကတဲ့ သူေတြကို သတိေပး ခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ေပး လိုက္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဇီကာ ကို လူသားေတြမွာစတင္ ေတြ႔ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့တာက ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ထဲမွာျဖစ္ၿပီး ေဒသတြင္းမွာသာ ေပါက္ပြားျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးတမ်ိဳးလို႔ပဲ သေဘာထားခဲ့ၾကၿပီး မႏွစ္က ဘရာဇီးႏိုင္ငံမွာ ႀကီးႀကီးမားမား စတင္ျဖစ္ပြားလာခဲ့တဲ့ အခ်ိန္အထိေတာ့ ႏိႈင္းယွဥ္မႈအရ အႏၱရာယ္မရွိဘူးလို႔ ယူဆထားခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ခုခ်ိန္မွာေတာ့ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ ကမၻာ့တ၀ွမ္းလူထု က်န္းမာေရး အေရးေပၚ အေျခအေနအျဖစ္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့အၿပီးမွာ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ဟာ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးကို ေပါက္ကြဲျပန္႔ပြား သြားေစႏိုင္တဲ့ အလားအလာ ရွိေနတယ္လို႔ ေဖာ္ျပေျပာဆိုလာပါၿပီ။

အစကေတာ့ ဒီေရာဂါပိုးကို အပူပိုင္း အသား၀ါဖ်ားကို ကူးစက္ျပန္႔ပြားေစခဲ့တဲ့ ျခင္ကေန ကူးစက္ျဖစ္ပြားလာ တာလို႔ သိထားခဲ့ၾကေပမယ့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြကေတာ့ က်ား လို႔ေခၚတဲ့ ျခင္ကလည္း ဒီေရာဂါကို ျဖစ္ပြားေစႏိုင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။

ေအးဒိစ္ေအဂ်စ္ပ္တီ ျခင္မ်ိဳးက ဒီဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို ကူးစက္ျဖစ္ပြားေစတယ္လို႔ သိထားၾကေပမယ့္ ေအးဒိစ္အယ္လ္ဗို ဖစ္တပ္စ္ကလည္း ဒီဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးကို ကူးစက္ေစႏိုင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ေန ၾကပါတယ္။

အထူးကၽြမ္းက်င္သူ တေယာက္ကေတာ့ တကယ္လို႔သာျခင္အမ်ိဳးသစ္ တခုကေန စတင္ကူးစက္ျပန္႕ႏွံ႔ေစႏိုင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ စပိန္ႏိုင္ငံက ျပည္သူလူထု ေထာင္ေသာာင္းခ်ီၿပီး ကူးစက္ျဖစ္ပြား ႏိုင္တယ္လို႔ သတိေပးထားခဲ့ပါတယ္။

အသား၀ါဖ်ားျဖစ္ေစတဲ့ ျခင္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ ေအးဒိစ္ေအဂ်စ္ပ္တီ ကေတာ့ အေမရိက၊ ကရစ္ဘီယံ၊ ပစၥိဖိတ္နဲ႔ အာဖရိက တစိတ္ တေဒသ ေတြမွာ ျပန္႔ပြား ကူးစက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ တျခားျခင္ အမ်ိဳးအစားတမ်ိဳးက ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို သယ္ေဆာင္ျပန္႔ပြားႏိုင္တယ္ဆိုရင္ ဒီေရာဂါပိုး ကူးစက္ ျပန္႔ပြားမႈဟာ ဥေရာပမွာ စတင္ကူးစက္လာႏိုင္တယ္ဆိုၿပီး စိုးရိမ္ေၾကာက္လန္႔မႈေတြ ရွိလာေနပါၿပီ။

ကက္တာလိုးနီးယား အေျခစိုက္သုေတသန ပါေမာကၡ ဖရက္ဒရစ္ ဘာတူးမီးယပ္စ္ ကေတာ့ တယ္လီဂရပ္ဖ္ သတင္းစာကို တကယ္လို႔မ်ား အရမ္းနီးကပ္ဆက္ႏြယ္တဲ့ က်ား ျခင္မ်ိဳး (ေအးဒိစ္အယ္လ္ဗို ဖစ္တပ္စ္)ကသာ ေရာဂါကို ကူးစက္ျပန္႔ႏွံ႔ေစႏိုင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ စပိန္ႏိုင္ငံမွာ ဇီကာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈေတြ ေထာင္ေသာင္းခ်ီၿပီး ရွိလာႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ခုခ်ိန္အထိေတာ့ အာရွနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသေတြ အထိေတာ့ ကူးစက္ျပန္႔ပြားလာတာ မေတြ႔ရေသးေပမယ့္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲဲ႔ႀကီးရဲ႕သတိေပးခ်က္ျဖစ္တဲ့ တကမၻာလံုးကို ေပါက္ကြဲ ကူးစက္ျပန္႔ပြား သြားေစႏိုင္တဲ့ အလားအလာ ရွိေနတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ သတိျပဳၿပီး အေကာင္းဆံုး ကာကြယ္ေရးအစီအမံေတြကို ႀကိဳတင္ေဆာင္ရြက္ထားၾကဖို႔ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံေတြ အစိုးရေတြမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။

ႏိုင္ငံတိုင္းက ျပည္သူလူထုေတြအေနနဲ႔ ဒီေရာဂါရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြကိုလည္း သိထားဖို႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုမွပဲ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ အခ်ိန္မီ ေဆးကုသမႈ ခံယူႏိုင္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဇီကာ ေရာဂါ လကၡာေတြကေတာ့ ….

၁။ ဇီကာ ဗိုင္းစ္ပိုးကူးစက္ခံရသူ ၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ဟာ ဖ်ားနာလာပါတယ္။

၂။ ဇီကာေရာဂါ ရဲ႕ အေတြ႔ရ အမ်ားဆံုး ေရာဂါလကၡဏာ ေတြကေေတာ့ အဖ်ား၊ အင္ျပင္ကြက္ ဒါမွမဟုတ္ အေရျပားေပၚမွာ အဖုအပိမ့္ ထြက္လာတာ၊အဆစ္အမ်က္ ကိုက္ခဲတာ၊ မ်က္ေစ့နာတာ
မ်ိိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚလာေလ့ရွိပါတယ္။

၃။ ႂကြက္သားနာက်င္တာ နဲ႔ေခါင္းကိုက္တာေတြဟာလည္းေရာဂါ လကၡာဏာ ထဲမွာပါပါတယ္။

၄။ ဇီကာေရာဂါရဲ႕ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္ အတြင္းမွာေရာဂါကို မသိႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တပတ္ေလာက္အတြင္း ေရာဂါလကၡဏာျပလာ တတ္ပါတယ္။

၅။ ဖ်ားနာလာမႈက အားေပ်ာ့ၿပီး ေရာဂါလကၡဏာေတြက တပတ္ေလာက္ အထိခံေနႏိုင္ပါတယ္။

၆။ ဇီကာ ေရာဂါပိုးဟာ ေရာဂါပိုးကူးစက္ ခံရသူတေယာက္ရဲ႕ ေသြးထဲမွာရက္ပိုင္းေလာက္ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာေတာ့ ပိုၿပီးအခ်ိန္ပိုၿပီးၾကာၾကာ ရွိေန ႏိုင္ပါတယ္။

၇။ ေဆး႐ုံတက္ၿပီး ကုသရေလာက္တဲ့ ျပင္းထန္တဲ့ ေရာဂါမ်ိဳးေတာ့ ျဖစ္ေလ့မရွိပါဘူး။

၈။ ေသဆံုးတာမ်ိဳးကေတာ့ ျဖစ္ခဲပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေရာဂါသတ္မွတ္ဖို႔ ကေတာ့ သိပ္ၿပီး မလြယ္လွပါဘူး။ ဇီကာေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြက ေသြးလြန္ တုတ္ေကြး ေရာဂါ (ဒင္ဂီး) နဲ႔ ခ်ီကြန္ဂြန္၀ါ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ိဳးေတြနဲ႔ ဆင္ပါတယ္။

ဇီကာပိုး ကူးစက္ေစတဲ့ ျခင္မ်ိဳးနဲ႔ကေနပဲ ျဖစ္ပြားလာတဲ့ ေရာဂါေတြပါ။

အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ဇီကာေရာဂါ လကၡဏာေတြ ျဖစ္ေပၚလာ၊ ဇီကာေရာဂါပိုး ေတြ႔ရွိရတဲ့ေနရာေတြကိုလည္း ခရီးသြားခဲ့တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ဆရာ၀န္နဲ႔ေတြ႔တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

ကိုယ္က သိပ္မၾကာခင္ကပဲ ဇီကာေရာဂါ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ႏို္င္ငံေတြကို သြားခဲ့တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္ကုိ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္ႏိုင္ငံကို သြားခဲ့တယ္ဆိုတာ ေျပာျပရပါမယ္။ ဆရာ၀န္က ဇီကာေရာဂါလားဆိုတာနဲ႔ တျခားေသြးလြန္တုတ္ေကြး ဒါမွမဟုတ္ ခ်ီကြန္ဂြန္၀ါ လားဆိုတာ သိရေအာင္ ေသြးစစ္ေဆး ေပးပါလိမ့္။

ဒီဇီကာ ေရာဂါကို ကာကြယ္ကုသဖို႔ကေတာ့ ဘာေဆးမွ မရွိေသးပါဘူး။ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ကိုေတာ့ အနား မ်ားမ်ား ယူေပးတာ၊ ေရဓာတ္ ဆံုး႐ႈံးမႈကို ကာကြယ္တဲ့ အေနနဲ႔ အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ေပးတာ၊ အဖ်ားနဲ႔ နာက်င္ ကိုက္ခဲတာ သက္သာဖို႔ အဆီတာမီႏိုဖင္လို ေဆးမ်ိဳးေသာက္ေပး ရပါမယ္။

အက္စ္ပရင္နဲ႔တျခား စတီရိြက္မဟုတ္တဲ့ အေရာင္က်ေဆးမ်ိဳးေတြ(NSAIDs) ျဖစ္တဲ့ အီဘူပရိုဖင္နဲ႔ နာပရိုဇင္ ေဆးမ်ိဳးေတြကို မေသာက္မိပါေစနဲ႔ လို႔ေဆးပပညာရွင္ေတြက ဆိုပါတယ္။

ခုဇီကာေရာဂါ ျဖစ္ပြားလာတဲ့ ဗဟိုခ်က္မ ေနရာကေတာ့ ဘရာဇိးလ္ ႏိုင္ငံျဖစ္ေပမယ့္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၇ ႏိုင္ငံကို ျပန္႔ပြားသြားခဲ့ပါၿပီလို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔က ဆိုပါတယ္။

ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ ေတြကို ကူးစက္သြားတဲ့အခါ အခ်ိဳးအစားမညီတဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြ ျဖစ္လာတဲ့ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္နဲ႔ သားသမီးေတြကို ေမြးဖြားလာေစတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ေရာဂါကူးစက္မႈဟာ ေရာဂါပိုးရွိတဲ့ ျခင္ကိုက္ခံရလို႔ လို႔ အေျခခံအရ ဆိုရမွာျဖစ္ေပမယ့္ အခုတခါ လိင္ဆက္ဆံမႈကေနလည္း ကူးစက္ႏိုင္တယ္လို႔ ထပ္ၿပီးေတြ႕ရွိထားၿပီျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ သတိထားၾကရမယ့္ အခ်က္တခ်က္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေရာဂါဟာ ေတာင္နဲ႔ဗဟို အေမရိကမွာသာ အထူးသျဖင့္ ကူးစက္ျဖစ္ပြားေနတာကို ေတြ႔ရၿပီး ခုခ်ိန္ထိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အေရွ႕အာရွေဒသအထိ ကူးစက္လာတာမ်ိဳး မေတြ႔ရေသးေပမယ့္ ကူးလူးသြားလာ ဆက္ဆံမႈမ်ားျပားလာတဲ့ ဒီကေန႔ေခတ္မွာ ေရာဂါပိုးဟာ တနည္းနည္းနဲ႔ေရာက္ရွိ ကူးစက္လာ ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ သတိထားၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရးသားသူ - စိုးေနလင္း

by ဒီဗီြဘီ

Originally published at - http://burmese.dvb.no/archives/134562