ေဆး၊ ကြမ္းယာနဲ႔ က်န္းမာေရး

ျမန္မာဘုရင္ လက္ထက္ ကတည္းက မ်ိး႐ုိး စဥ္ဆက္ စားသံုး လာခဲ့ၾကတဲ့ ကြမ္းယာဟာ ကာလေရြ႕လ်ား လာတာနဲ႔ အစပ္ အဟပ္ေတြ ေျပာင္းလာတယ္။ ငါန္းျမာက ေဆးလည္း မဟုတ္ေတာ့ပါ။ တံတားဦးက ကြမ္းႏုဝါလည္း စာထဲ သာသာ ရွိေတာ့တယ္။ က်န္းမာေရး အတြက္ မေကာင္းဘူး၊ မသင့္ဘူးလို႔ သိၾကေပမယ့္ မွားတာေတြ၊ ဝါးတာေတြ ကေန ခံတြင္း ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္ ပါတယ္။

ကြမ္းယာမွာ မပါ မျဖစ္တဲ့ ကြမ္းရြက္က ေဆးျဖစ္ ဝါးျဖစ္ အသံုးက် တာကို ဆရာဝန္ေတြ ကလည္း မျငင္းၾကပါ။ ကြမ္းသီးနဲ႔ ေဆးကိုေတာ့ သုေတသနေတြ တေလွႀကီး လုပ္ၿပီး တားဆီး တာေတြ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိပါတယ္။ ကြမ္းစား တာေရာ ကြမ္းသီး ဝါးတာပါ တကမာၻလံုးမွာ လူဦးေရရဲ႕ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္။

Betel nut ကြမ္းသီးကို ႐ုကၡေဗဒလို Areca catechu လို႔ ေခၚတယ္။ ဓာတုေဗဒလို ေျပာရရင္ (အရီကိုလင္း)၊ (ပိုင္လိုကာပင္း) နဲ႔ (မတ္စကရင္း) ေခၚတဲ့ (အယ္လ္ကာလြိဳက္) ၃ မ်ိဳး ပါတယ္။ စိတ္ကို ေျပာင္းလဲေစႏိုင္တဲ့ သတၱိရွိတယ္။

၂ဝဝ၄ က က်င္းပခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ကင္ဆာ သုေတသန ေအဂ်င္စီ (ကြန္ဖရင့္) တခုမွာ ကြမ္းသီးေၾကာင့္ တိရစာၧန္ေတြမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတယ္။ လူကို ကင္ဆာမျဖစ္မီွ အဆင့္ကို ျဖစ္ေစတယ္လို႔ စာတမ္း ဖတ္ခဲ့တယ္။ Tobacco (Nicotiana genus) ေဆးကေန Genetic mutations မ်ိဳးဗီဇ ေျပာင္း လဲမႈ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အဲလိုျဖစ္တာဟာ ကင္ဆာကို ဦးတည္ေစပါတယ္။

ေဆးငံုတာကို Smokeless tobacco အေငြ႔မထြက္တဲ့ ေဆးသံုးျခင္းလို႔ ေခၚၾကတယ္။ Smokeless, Not Harmless အေငြ႔မပါေပမယ့္ အႏၲရာယ္မကင္းပါလို႔ သတိေပးထားတယ္။ အက်င့္ကစြဲတယ္။ ျဖတ္ဖို႔ မလြယ္တတ္ဘူး။ ခံတြင္းနံ႔ မေကာင္းျဖစ္တယ္။ တံေတြး မ်ားမ်ား လာလို႔ ခဏခဏ ေထြးေနရမယ္။ ျဖဴေဖြးေနရတဲ့ သြားေတြလည္း မည္းလာမယ္။ သြားကို ဘယ္ေလာက္တိုက္တိုက္ ျဖဴမလာလို႔ သြားဆရာဝန္ဆီ ခဏခဏ သြားေနရလိမ့္မယ္။ သၾကားဓာတ္ေတြပါတာ မနည္းလို႔ သြားအေခါင္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သြားပိုးစားမယ္။ သြားဖံုးေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးခုန္ျမန္ေစမယ္၊ ေသြးတိုးတက္ေစမယ္။ ကင္ဆာမျဖစ္ခင္အဆင့္ ခံတြင္းေရာဂါေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ ခံတြင္းကင္ဆာေတြထဲမွာ လည္ေခ်ာင္း၊ ပါး၊ သြားဖံုး၊ ႏႈတ္ခမ္းေတြနဲ႔ လွ်ာကင္ဆာေတြပါတယ္။ သရက္ရြက္ကင္ဆာနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာ၊ အစာမ်ိဳႁပြန္ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာေတြလည္း သုေတသနစာရင္းထဲမွာ ေနာက္နားက ပါေသးတယ္။

ယဥ္ေက်းမႈဘက္ကၾကည့္ရင္ ႐ုိင္းတယ္။ ေဘာလံုးပြဲေတြၾကည့္ရင္း ကိုယ္အားေပးတဲ့ အသင္းက ေဘာလံုးသမားျဖစ္ျဖစ္ တံေတြးေထြးတာကို ျမင္ရရင္ေတာ့ မၾကည့္ခ်င္ဘူး။ တီဗြီ တင္ဆက္သူေတြက တင္းနစ္ကစားတဲ့ မိန္းကေလးေတြကို ကင္မရာ႐ုိက္ခ်က္ကို ေရြးၿပီးမွ ျပေလ့ရွိတာေတာ့ ယဥ္ေက်းပါတယ္။

အေငြ႔မထြက္တဲ့ေဆးထဲမွာ (ကာစီႏိုဂ်င္) ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဓာတ္စုစုေပါင္း ၂၈ မ်ိဳး ပါေနတယ္။ ဒါေတြထဲမွာ အဓိကပစၥည္းက (ႏိုက္ထ႐ုိဆမင္း) ျဖစ္တယ္။ ေဆးထဲမွာပါတဲ့ (နီကိုတင္း) ဓာတ္ဟာ စြဲေစတယ္။ ဒီဓာတ္ကုိ ခံတြင္းကေန စုပ္ယူတာဟာ စီးကရက္ ေသာက္တာထက္ေတာ့ ေႏွးေပမယ့္ ေသြးထဲကို ၃ ဆကေန ၄ ဆ ပိုဝင္တယ္။ ေသြးထဲမွာလည္း ပိုၿပီး ၾကာၾကာေနတယ္။ ပါးေစာင္မွာ အျဖဴကြက္ေပၚတဲ့ (လူကိုပလီးကီးယား) ေရာဂါ ရလာႏိုင္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကေန တခ်ိန္မွာ ကင္ဆာကို ေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။

Gutkha (ဂူရခါး) ကြမ္းသီးေျခာက္ထုပ္

ေဆးမပါဘဲ ကြမ္းသီးကို ျပဳျပင္ထားတာကို အထုပ္ငယ္ေလးေတြ အိႏၵိယမွာ မ်ားလြန္းလို႔ ႏွစ္ျပားတန္ကေန ကင္ဆာ ျဖစ္ေစမယ္လို႔ သတိေပးၾကတယ္။ ကြမ္းသီးကို ျပဳျပင္နည္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ အေမႊးနံ႔ေတြလည္း မတူၾကဘူး။ ေလးညႇင္း၊ ဖာလာ စတာေတြအျပင္ ေခ်ာကလက္နံ႔ပါတာလည္း ရွိေသးတယ္။ ခံတြင္း ကင္ဆာဆိုတာ ျဖစ္လာဖုိ႔ရာ ဆယ္ႏွစ္ၾကာလို႔ ကြမ္းသီးေျခာက္ကို ၄-၅ ႏွစ္ စားသံုးေနလို႔ ဘာမွမျဖစ္ဘူး မထင္သင့္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ အိႏၵိယမွာ ခံတြင္းကင္ဆာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးပဲ။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္တုန္းက အေမရိကားမွာ ၂ ေသာင္း ၃ ေထာင္သာ ရွိခဲ့ေပမယ့္ အိႏၵိယမွာ ခံတြင္း ကင္ဆာ လူနာေပါင္း ၇ ေသာင္း ရွိခဲ့တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ ကင္ဆာ သုေတသန ေအဂ်င္စီကေန ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ေဆး-ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ (ေကဖင္း) ေနာက္မွာ ကြမ္းသီးဟာ စတုတၳေျမာက္ အမ်ားဆံုး တလြဲသံုးေနၾကတယ္။

(ကိုကာ-ကိုလာ) ထဲမွာ ဘာေတြကို ဘယ္ေလာက္ အတိအက်ထည့္ၿပီး ေဖ်ာ္စပ္တယ္ဆိုတဲ့ (ကိုကာ-ကိုလာ) ေဖာ္ျမဴလာဟာ ကုမၸဏီရဲ႕ လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ျဖစ္တယ္။ (ဂူရခါး) ထဲမွာလည္း သူမ်ားမသိတာေတြ ပါေနတယ္။ ဥပမာ Jhee (ဂ်ီး) ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအစားထဲမွာ ကြမ္းသီး ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ေဆး ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ သူမ်ားမသိတာ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါတယ္လို႔ ပိုင္ရွင္ကိုယ္တိုင္က ေျပာတယ္။ ၂ဝဝ၈ တုန္းက ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ ေလ့လာမႈတခုအရ (ဂူရခါး) ထဲမွာ (ခ႐ုိမီယမ္)၊ (နစ္ယ္လ္) နဲ႔ (အာဆင္းနစ္) ေတြ ပါတယ္။ ဒါေတြက ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

ကြမ္းယာကို အထားခံေအာင္ စီမံထားတာေတြထဲမွာ မိႈမတက္ေအာင္၊ စားေကာင္းေအာင္ ဓာတုေဗဒပစၥည္း တခုခု ထည့္ထားရတာမို႔ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ (ကာစီႏိုဂ်င္) ေတြ ပိုၿပီးပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ေဆးပါတဲ့ကြမ္းယာ စားသံုးတာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၅၁ ဒသမ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လွ်ာျဖတ္မခံလုိလွ်င္ ကြမ္းယာမစားပါႏွင့္ဆိုၿပီး လွ်ာကင္ဆာအတြက္ က်န္းမာေရး သတိေပးခ်က္ရွိတယ္။

ကြမ္းယာစားသူေတြက ေဆးလိပ္ေသာက္တာ မ်ားတယ္။ တဆက္တည္း အရက္ေသာက္တာလည္း မ်ားတယ္။ ေဆးလိပ္နဲ႔ ကြမ္းစားတာတြဲရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေခ် ၆ ဆေလာက္ပိုမ်ားၿပီး အရက္ပါတြဲရင္ ၁၂၃ ဆ မ်ားသြားပါတယ္။ ဒီလို အေလ့အက်င့္မ်ိဳးေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ေစ့ေဆာ္မႈ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ ဆြဲေဆာင္မႈ၊ အတုျမင္ အတတ္သင္မႈဆိုတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြကေန အက်င့္ကူးစက္တယ္။ အေျခခံကေတာ့ စိတ္ပါပဲ။ သူ႔ေဘးက ႏိုင္ငံေရး။

လူငယ္လူရြယ္ေတြ ဒီအေလ့အက်င့္ ပိုမ်ားလာတာက (မဆလ) ေခတ္မွာ ဖက္ရွင္တခုလို တဆင့္တက္လာခဲ့တယ္။ အဲဒီေခတ္တုန္းက အရာရာရွားပါးတဲ့အျပင္ လူေတြကို မိႈင္းတိုက္ထားတယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ လူငယ္ေတြက ထြက္ေပါက္ရွာၾကရတယ္။ အခိုက္အတန္႔ေလးျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ပိုင္၊ ကိုယ္တိုင္ လုပ္ႏိုင္တာေတြထဲမွာ ေဆးလိပ္၊ ကြမ္းယာနဲ႔ အရက္ကိုေတြ႔တယ္။ အႏွိပ္ခန္း၊ အေပ်ာ္ခန္းေတြဆိုတာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္ေရာက္မွ ပိုမ်ားလာတာပါ။ လႊတ္ေတာ္အစိုးရေခတ္မွာေတာ့ ၿမိဳ႕ငယ္ေတြမွာပါ ရွိလာတယ္။ အခုလို နည္းနည္းပါးပါးျဖစ္ေတာ့ ေျပာင္းလာတာေတြ ရွိလာခ်ိန္မွာ လူငယ္ေတြ ကိုယ္ပိုင္-ကိုယ္တိုင္ လုပ္ႏိုင္လာတာေလးေတြ ရွိလာခ်ိန္မယ္ ဘာသာေရးနဲ႔ ကိုက္ညီတာ၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လမ္းမွန္တာ၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တာေတြကိုသာ ေရြးသင့္၊ ရွာသင့္ၾကပါတယ္။

တခါတုန္းက အေမရိကန္ေက်ာင္းသားေတြ ထိုင္းနယ္စပ္ကို ေလ့လာဖုိ႔လာၾကတယ္။ ၁၉၈၈ မွာ ျမန္မာျပည္က ေက်ာင္းသားေတြ ဆႏၵျပၾကလို႔ ထြက္ေျပးရၿပီး မၾကာခင္ကေပါ့။ ျမန္မာျပည္ နယ္စပ္လမ္းေတြေပၚက နီနီရဲရဲအကြက္ေတြ ျမင္ေတာ့ ဟာ ႕႕႕ ဒါ ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ေသြးလားလို႔ ေမးၾကတယ္။ ေသြးေတာ့ေသြးပါ။ အမွန္က ေရႊဗမာေတြ ေထြးထားတဲ့ ကြမ္းေသြးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ မျဖစ္ႏိုင္တာကို မလုပ္ပါနဲ႔လို႔ အႀကံေပးတာဟာ အခ်ည္းအႏွီးသာျဖစ္လို႔ ေဆးနဲ႔ ကြမ္းယာ က်န္းမာေအာင္ စားတတ္ၾကပါေစ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

Originally published at - http://burmese.dvb.no/archives/151715